Španska groznica ili Španski grip je bila jedna od najsmrtonosnijih pandemija u istoriji čovječanstva. Pojavila se pri kraju Prvog svjetskog rata (januar 1918 – decembar 1920), i u tri talasa se širila Zemljom.
Ona je prva od dvije pandemije uzrokovane virusom influence A H1N1.
Prema novijim procjenama, trećina svjetske populacije je bila inficirana i imala je klinički ispoljenu bolest (oko petsto miliona ljudi), a umrlo je preko pedeset miliona ljudi.
Dakle, španska groznica je odnijela pet puta više života nego Prvi svjetski rat.
Proučavanje španske groznice možda može donijeti rezultate koji će pomoći da se izbjegne pojava neke nove smrtonosne pandemije.
Žrtve španske groznice uveliko su patile. Nekoliko sati nakon osjećanja prvih simptoma, javljali su se ekstremni umor, groznica i glavobolja, a žrtve bi pomodrile. Ponekad bi plava boja postala toliko izražena da je bilo teško odrediti originalnu boju kože pacijenta.
Pacijenti bi imali tako snažan kašalj da su neki pokidali čak i svoje trbušne mišiće. Pjena i krv su navirali iz usta i nosa. Neki su krvarili i iz ušiju, neki povraćali, a drugi nisu mogli kontrolisati svoje ponašanje, mokrenje ili defekaciju.
Španska groznica pogodila je svijet tako naglo i teško da su mnoge od njenih žrtava umrle u roku od nekoliko sati od prvog simptoma. Neki su umrli dan ili dva nakon što su shvatili da su bolesni. Ozbiljnost ove groznice bila je alarmantna.
Ljudi su širom svijeta bili zabrinuti da će pogoditi i njih. Neki gradovi naredili su svima da nose maske. Pljuvanje i kašljanje u javnosti je bilo zabranjeno. Zatvorene su škole i pozorišta, a ograničena masovnija okupljanja.
Prvi talas pandemije španske groznice započeo je u proljeće 1918 godine.
Za njim su uslijedila dva talasa koja su odnijela najveći broj života. Drugi pandemijski talas započeo je u jesen 1918., a treći u zimu 1919. Geografska lokacija prve pojave pandemičnog virusa nije poznata, a postoji mišljenje da je bolest nazvana španskom zbog toga što Španija nije bila učesnik rata, te se o bolesti od samog početka otvoreno pisalo u štampi, za razliku od drugih zemalja gde je bila prisutna jaka cenzura.
Podataka o broju oboljelih i umrlih u južnoslovenskim zemljama tokom španske groznice ima malo, čemu su uzrok složene ratne okolnosti i stvaranje nove države upravo u vremenu kada je bolest bila prisutna.
Međutim, gotovo sigurno je bolest uzela veliki danak, kao i u drugim evropskim državama. Bolest se javila kod srpskih vojnika u aprilu na Krfu, a u julu na Solunskom frontu.
Prije početka španske groznice, a od 1890. godine, smatralo se da influencu izaziva Haemophilus influenzae (Pfajferov bacil). Pfajfer je ovu bakteriju pronašao tokom pandemije influence 1889–1890. godine.
Tokom trajanja španske groznice javlja se sumnja u pogledu tačnosti navođenja Pfajferovog bacila kao etimološkog uzročnika influence. Petog oktobra 2005. objavljeno je da je rekonstruisan, odnosno praktično ponovno oživljen uzročnik španske groznice.
Rekonstrukciju su izveli naučnici iz Si Di Sija (Centers for Disease Control and Prevention) iz Atlante, u saradnji sa naučnicima Instituta za Patologiju američke vojske i Mount Sinai School of Medicine.
Naučnici se nadaju da će detaljnim proučavanjem virusa španske groznice u potpunosti izučiti osnovu virulencije i patogenosti virusa influence.
Naučnici smatraju da gotovo zasigurno rekonstruisani virus španske groznice ne bi izazvao bolest takvih razmera kao 1918. godine u slučaju izlaska iz laboratorije. Razlog tome je globalni imunitet koji je stvoren kontaktom sa H1N1 virusima influence…
Izvor: Wikpedia,Youtube