Njemačka je u Drugom svjetskom ratu bez objave rata na današnji dan prije 78 godina, 6. aprila 1941. godine, napala Kraljevinu Jugoslaviju. Beograd, koji je tri dana ranije proglašen otvorenim gradom, u 6.30 sati napala su 234 bombardera i 120 lovaca. U bombardovanju nastavljenom i naredna dva dana poginulo je oko 2.500 ljudi.
Uništeno je više stotina zgrada, među njima i zdanje Narodne biblioteke Srbije, ustanove osnovane 1832, sa oko 300.000 knjiga, uključujući srednjovjekovne rukopise i druga djela od neprocjenjive vrijednosti za srpsku kulturu.
Aprilski napad bez objave rata je, prema brojnim istorijskim izvorima, bio Hitlerova odmazda za 27. mart 1941, kada su zbog potpisivanja pakta sa Njemačkom oboreni vlada Cvetković-Maček i namjesništvo čija je prva ličnost bio knez Pavle Karađorđević.
Pošto su predstavnici vlade Kraljevine Jugoslavije 25. marta u Beču potpisali protokol o pristupanju Trojnom paktu, predvođenim Njemačkom, 27. marta je uslijedio puč i masovne demonstracije podrške pučistima u Beogradu, ali i drugim srpskim gradovima i u još nekim u zemlji. I puč i masovni protesti bili su manifestacije jasnog opredjeljenja ka zapadnim saveznicima.
Tačan broj žrtava bombardovanja Beograda nije tačno utvrđen. Evidentirano je da je tokom vazdušnih napada poginulo 1.160 Srba, civila, i 18 Njemaca, ali tačan broj nikada nije utvrđen, dok je u bombardovanju ranjeno 1.400 stanovnika prijestonice.
Pripadnici jugoslovenskog ratnog vazduhoplovstva hrabro su se suprotstavili napadačima i naneli im znatne gubitke. U prvim vazdušnim borbama 6. aprila poginula su dvojica, a ranjeno je šest jugoslovenskih pilota. U aprilskim vazdunim borbama poginulo je 11 jugoslovenskih avijatičara.
– Oko sedam sati dat je znak “vazdušna opasnost”, jer su se Beogradu približavale dve velike formacije njemačkih bombardera i lovaca sa sjevera. Potrčali smo ka avionima, čiji motori su već bili zagrijani. Komandir Miloš Žunjić je viknuo: “Za mnom! Pali i poleći po patrolama!”. Poletio sam za vođom patrole i komandirom Milošem Žunjićem. Posle pet minuta, na visini od 3.000 metara, između Batajnice i Pančeva, primijetio sam Njemce – pričao je Đorđe Stojanović (1911-2001), jedan od vitezova beogradskog neba.
U naletima nacističkih bombardera pogođeno je i porodilište u Krunskoj, jedno obdanište, Slavija, Nemanjina i Dečanska ulica, Bajlonijeva pijaca, Pašino brdo, Zeleni venac, Željeznicka stanica, Narodno pozorište.
Zgrada Narodne biblioteke na Kosančićevom vencu, uništena je takođe tog 6. aprila 1941. u požaru, pri čemu je izgoreo čitav bibliotečki fond od preko 300.000 knjiga, među kojima su se nalazili i brojni retki i dragocjeni primjerci, autografi, dokumenti.
Blic, youtube